เล่าสู่กันฟังเรื่อง ‘วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์’

เล่าสู่กันฟังเรื่อง ‘วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์’
ในธุรกิจจะมีสิ่งที่แปลกๆ เกิดขึ้นอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มที่ปรึกษาธุรกิจ กลุ่มองค์กรขนาดใหญ่ กลุ่มธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก ทั้งในประเทศและต่างประเทศ
องค์กรธุรกิจระดับโลก
ผู้บริหารธุรกิจระดับสูงหลายๆ องค์กรในโลกนี้มักจะสนใจที่อยากจะเรียนรู้และเข้าไปศึกษา “องค์กร ธุรกิจระดับโลกที่ประสบความสำเร็จ” ทั้งนี้ก็เพื่อที่จะได้นำแนวคิดหรือบทเรียนดังกล่าวนำมาปรับใช้ในองค์กรของตนเอง

ดังนั้น ธุรกิจระดับโลก เช่น GE Wal- Mart, Microsoft, Sony, Toyota, GM, Ford, Nokia ฯลฯ บริษัทเหล่านี้จะมีผู้ที่ทำการศึกษาและนำเสนอบทเรียนหรือเบื้องหลังออกมาอย่างต่อเนื่อง

คำถามที่เป็นประเด็นสำคัญก็คือ อะไร คือ ปัจจัยที่ทำให้องค์กรเหล่านี้ประสบความสำเร็จ

ซึ่งคำตอบในเรื่องเหล่านี้มีการอธิบายกันไว้อย่างมาก เช่น เป็นเพราะ CEO หรือภาวะผู้นำบ้าง เป็นเพราะนวัตกรรมบ้าง เป็นเพราะการทุ่มในเรื่องของคนบ้าง (พัฒนาความรู้) เป็นเพราะก้าวเข้าไปสู่ธุรกิจได้ก่อนคนอื่น ฯลฯ

องค์กรที่ปรึกษาธุรกิจหรือสถาบันการศึกษา
ดูจะเป็นสิ่งที่เกิดมาควบคู่กับองค์กรธุรกิจระดับโลกที่ประสบความสำเร็จหากผู้บริหารธุรกิจได้มีโอกาสศึกษาผลวิจัย ผลการสำรวจหรือการศึกษาดูงานจากต่าง-ประเทศจะพบว่า

-จะมีหน่วยงานสาธารณะหรือหน่วยงานด้านบริการทางการศึกษาเข้ามาศึกษาและจัดอันดับ จัดกลุ่มบริษัทชั้นนำระดับโลกต่างๆ เหล่านี้ว่า ประสบความสำเร็จด้วยปัจจัยอะไรบ้าง

-สิ่งที่เราพบเห็นกันก็คือ อันดับดังกล่าว ได้รับการยอมรับและมีความน่าเชื่อถือที่สูง ซึ่งอาจจะเป็นเพราะใช้ข้อมูลทั้งด้านเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง บทเรียนขององค์กรที่ปรึกษาธุรกิจ จะมีบทบาทและชี้นำองค์กรธุรกิจที่สูงและสูงมากกว่าสถาบันการศึกษา เพราะเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในธุรกิจแบบ “ทนที” (Real Time) จึงมีความเหมาะสมและทันสมัยกว่าองค์ความรู้จากโลกสถาบันการศึกษา และดูจะห่างกันไกลอย่างยิ่งในประเทศที่การศึกษายังพัฒนาไม่มาก หรือระบบการศึกษาค่อนไป ทางลอกเลียนแบบโลกตะวันตก

วิธีคิดเชิงกลยุทธ์
ผู้เขียนพบว่า การศึกษาดูงานหรือการเรียนรู้จากองค์กรที่ประสบความสำเร็จเป็นสิ่งที่ดี และมีประโยชน์กับธุรกิจต่างๆ เป็นอเนกอนันต์แต่สิ่งหนึ่งที่สำคัญและเชื่อว่าสำคัญอย่างยิ่งก็คือ

(1)ผู้บริหารธุรกิจระดับสูง หรือองค์กร ธุรกิจที่ประสบความสำเร็จเหล่านี้มี “วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์” อย่างไร และสามารถเรียนรู้ในวิธีการดังกล่าวได้หรือไม่ หรือเป็นสิ่งเฉพาะขององค์กรธุรกิจนั้นๆ ที่ไม่สามารถเลียนแบบได้

(2)มีสิ่งหนึ่งที่เรียกว่า “ความสามารถ หลักของธุรกิจ” (Core Competencies) ซึ่งเรียกกันใหม่ในปัจจุบันว่า “สมรรถภาพขององค์กร” (OrganizationalCapabiliy) เป็นสิ่งที่คู่แข่งขันไม่สามารถลอกเลียนแบบได้หรือทำได้ดีเท่ากับองค์กรธุรกิจชั้นนำ

ดังนั้นแสดงให้เห็นว่า ตรรกของการศึกษาหรือดูงาน หรือเรียนรู้จากองค์กรธุรกิจที่ประสบความสำเร็จจะไม่มีประโยชน์อะไรเลยถ้าองค์กรธุรกิจที่แห่แหนไปศึกษาดูงานหรือ เรียนรู้จากองค์กรธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ ถ้าหากองค์กรธุรกิจของตนเองไม่มี “วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์” หรือสร้างให้เกิด การคิดเชิง กลยุทธ์ขึ้นในองค์กรของผู้บริหารธุรกิจ

วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking Process)
จึงเป็นกระบวนการสำคัญขององค์กรธุรกิจที่จะก้าวไปสู่ความสำเร็จ แล้วอะไรที่อยู่ในองค์ประกอบของวิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

ผู้เขียนคงต้องย้อนกลับไปว่า ในการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking) มีโมเดลของ การคิดเชิงกลยุทธ์อยู่ 2 ส่วนด้วยกันคือ

ส่วนแรก การสร้างทัศนภาพ (Scenario Generation) เป็นการวิเคราะห์เกี่ยวกับฉากภาพหรือทัศนภาพของธุรกิจว่า แรงขับทางกลยุทธ์อะไรจึงจะทำให้ฉากภาพหรือทัศนภาพนั้นประสบความสำเร็จ

ส่วนที่สอง คือ โมเดลความคิด (Mental Model) เป็นการสร้างรูปแบบหรือโครงสร้างทางความคิดของธุรกิจขึ้นมา โดยศึกษาจาก เหตุการณ์ธุรกิจ กำหนดรูปแบบของเหตุการณ์ธุรกิจแล้วจึงสร้างรูปแบบหรือโครงสร้างทางความคิด หลังจากนั้นจึงนำไปทดสอบกับเงื่อนไขขององค์กร จนกระทั่งเกิดเป็น “โมเดลความคิด” ขึ้นมาในที่สุด

เรื่องราวของ “วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์” ไม่ใช่การไปค้นหาว่า

-ในลักษณะของผู้บริหารธุรกิจแบบไหน จึงจะมีวิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

-ต้องไปเรียนรู้การคิดทางบวก หรือทักษะการคิด แม้จะช่วยได้แต่ไม่ใช่หัวใจสำคัญ

-การเข้าไปศึกษาดูงานหรือเรียนรู้จาก องค์กรที่ประชาสัมพันธ์ตนเองตลอดเวลาหรือองค์กรที่อิงกับผู้นำทางการเมือง หรือองค์กรที่เป็นกลุ่มทุนผูกขาด ก็เป็น “แวบ!” หนึ่ง เท่านั้น เพราะคงไม่มีใครเปิดเผย “เคล็ดวิชา” ของตนเองให้คนอื่น (ธุรกิจอื่น) ได้เรียนรู้เพราะโลกธุรกิจเต็มไปด้วยการแข่งขัน

ฉะนั้น ผู้บริหารธุรกิจระดับสูงหรือองค์กรธุรกิจที่ต้องการประสบความสำเร็จไม่มีวิธีทางลัดหรอกครับที่จะได้มาซึ่งความสำเร็จแบบง่ายๆ ขอย้ำ ท่านต้องสร้าง “วิธีการคิดเชิงกล-ยุทธ์” ขึ้นมาใช้ในรูปแบบของธุรกิจท่านเอง…นี่แหละหนทางแห่งความสำเร็จที่แท้จริง!!!