รูปแบบการคิด

รูปแบบการคิด
การสังเคราะห์รูปแบบการพัฒนาศักยภาพของเด็กไทย ด้านทักษะการคิด โดยกองวิจัยทางการศึกษา (2542) พบว่า มีรูปแบบการคิด 10 ลักษณะ
1. คิดคล่อง มีพฤติกรรม คือ คิดเกี่ยวกับเรื่องที่คิดให้ได้จำนวนมาก และรวดเร็ม รวมถึงการจัดหมวดหมู่ความคิด
2. คิดหลากหลาย มีพฤติกรรม คือ คิดเกี่ยวกับเรื่องที่คิดให้ได้รูปแบบ/ลักษณะ/ประเภทที่หลากหลายแตกต่างกัน และการจัดหมวดหมู่ความคิด
3. คิดละเอียด มีพฤติกรรม คือ คิดให้ได้รายละเอียดหลักเกี่ยวข้องกับเรื่องที่คิด และคิดให้ได้รายละเอียดย่อยที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่คิด
4. คิดชัดเจน มีพฤติกรรม คือ พิจารณาสิ่งที่คิดแล้วพยายามบอกให้ได้ว่าตนเอง รู้ ไม่รู้ เข้าใจ ไม่เข้าใจอะไร
5. คิดอย่างมีเหตุผล มีพฤติกรรม คือ จำแนกข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริงและความคิดเห็นออกจากกัน พิจารณาเรื่องที่คิดบนพื้นฐานของข้อเท็จจริง โดยใช้หลักเหตุผลทั้งแบบปรนัย คือ คิดจากหลักทั่วไปไปสู่ข้อเท็จจริงย่อย ๆ และอุปนัย คือ คิดจากข้อเท็จจริงย่อย ๆ ไปสู่หลักการทั่วไป
6. คิดถูกทาง มีพฤติกรรม คือ ตั้งเป้าหมายของการคิดไปในทางที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน และคิดถึงประโยชน์ระยะยาวมากกว่าประโยชน์ระยะสั้น
7. คิดกว้าง มีพฤติกรรม คือ คิดถึงองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่คิดให้ครอบคลุมสิ่งที่มีความสำคัญ หรือมีอิทธิพลต่อเรื่องที่คิด
8. คิดลึกซึ้ง มีพฤติกรรม คือ วิเคราะห์ให้เห็นองค์ประกอบหลัก และองค์ประกอบย่อยที่โยงไยสัมพันธ์กันอย่างซับซ้อน จนประกอบกันเป็นโครงสร้างหรือภาพรวมของสิ่งนั้น
9. คิดไกล มีพฤติกรรม คือ นำปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่คิดทั้งทางกว้างและทางแคบมาวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ
10. คิดแหวกแนว มีพฤติกรรม คือ นำข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์เรื่องราวเดิมมาสร้างเป็นเรื่องราวใหม่ หรือทำสิ่งเดิมด้วยวิธีใหม่ที่ไม่เคยทำมาก่อน หรือเสนอข้อมูลหรือวิธีการที่แตกต่างกันไปจากคนอื่น ๆ เมื่ออยู่ในสถานการณ์เดียวกัน