พูดให้จับใจอย่างโอบามา

พูดให้จับใจอย่างโอบามา
ผมได้มีโอกาสฟังคุณบารัค โอบามาพูดหาเสียงหลายครั้ง และทุกครั้งที่คุณโอบามาพูด ผมสังเกตว่าคนฟังจะรู้สึกคล้อยตามสิ่งที่เขาพูด นอกจากนี้แนวทางการพูดของเขาก็ดูเหมือนจะ สร้างแรงใจและความหวังให้กับคนหลายๆ คน
ถ้าพูดถึงทักษะการพูดในที่สาธารณะแล้ว ผมมองว่า คุณโอบามาเป็นคนหนึ่งที่มีทักษะ การพูดที่ดีมาก แนวทางการพูดของเขาเป็นการผสมผสานของแนวทางการพูดของผู้นำที่ประสบ ความสำเร็จหลายคน ไม่ว่าจะเป็นอดีตประธานาธิบดีสหรัฐฯอย่าง จอห์น เอฟ. เคนเนดี้ (John F. Kennedy) หรือ โรนัลด์ เรแกน (Ronald Reagan) หรือ อดีตนายกรัฐมนตรีของอังกฤษ วินสตัน เชอร์ชิล (Winston Churchill)
จากที่ผมสังเกตและจากที่ผมอ่านคำวิจารณ์เกี่ยวกับคุณโอบามา ผมว่าคุณโอบามามี เทคนิคการพูดที่น่าสนใจอยู่ 4 อย่าง เราลองมาดูกันว่า มันคืออะไร แล้วเราจะสามารถนำมา ประยุกค์ใช้กับการพูดของเราได้อย่างไร
1. การพูดแบบให้ความหวังหรือการพูดในแง่บวก
คุณโอบามาก็เหมือนกับนักการเมืองหลายๆ คน เวลาหาเสียงเขาจะพูดเพื่อให้ผู้ฟังเห็น ภาพในอนาคต มีความหวังถ้าตัดสินใจเลือกเขาเข้าไป ในขณะเดียวกัน คุณโอบามาก็ไม่ได้พูดจน เกินความจริง เขายอมรับในความเป็นจริงและความเป็นไปได้ของสิ่งที่เขาพูด และมองหาจุดแข็ง หรือเหตุผลในเชิงบวกของสถานการณ์
ยกตัวอย่าง คำพูดของคุณโอบามาที่น่าสนใจ ผมขออนุญาตแปลเป็นไทยเพื่อความง่ายใน การเข้าใจ “เรารู้ว่าหนทางของการต่อสู้นั้นยังอีกยาวไกล แต่อย่าลืมว่า ไม่ว่าจะมีอุปสรรคมากมาย เพียงใด ก็ไม่อาจมีอะไรมาขวางกั้นพลังของเสียงนับล้านๆ เสียงที่เรียกร้องขอการเปลี่ยนแปลงได้” เป็นไงครับ ฟังดูแล้วรู้สึกฮึกเฮิมไหมครับ ซึ่งสิ่งที่เขาพูดเป็นความจริง การเปลี่ยนแปลงใดๆ ก็ตามย่อมต้องมีอุปสรรคขวากหนามมากมาย แต่แนวทางการพูดของเขา กลับทำให้เรารู้สึกว่า มัน ไม่ได้หนักหนาอะไร ทุกอย่างจะสามารถผ่านไปได้ด้วยดี การพูดในแง่บวกของเขาทำให้เรารู้สึกดี ไปด้วยกับสิ่งที่กำลังจะเกิดขึ้น
ทีนี้เราลองย้อนกลับมาที่ตัวเราบาง แนวทางการพูดนี้ก็มีความจำเป็นสำหรับการบริหาร คนเช่นกัน คนที่เป็นหัวหน้า ย่อมต้องการที่จะได้รับความเชื่อถือจากคนรอบๆ ข้าง ในแต่ละวันทั้งพนักงานและลูกค้าของคุณได้รับฟังข่าวร้ายมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจตกสะเก็ด น้ำมันขึ้นราคา ข้าวสารแพง ค่าแรงถูก พวกเขาจึงอยากจะได้ยินอะไรที่มาในแง่ดีบ้าง แต่นั่นไม่ได้ หมายความว่า คุณต้องพูดแบบสร้างฝัน โกหกพกลม ไปวันๆ ทุกอย่างที่พูดต้องจริง แต่จริงแบบ บวกบวก…ฮา
หัวหน้าที่ดี ที่สามารถสร้างแรงบันดาลใจให้กับพนักงานได้ ต้องเป็นคนที่เข้าใจถึง สถานการณ์ความเป็นจริงแม้สถานการณ์นั้นจะไม่ได้ดีตามที่ต้องการ แต่สิ่งสำคัญสำหรับหัวหน้า ในลักษณะนี้คือ การที่หัวหน้าคอยที่จะเตือนพนักงานให้มองสถานการณ์และหาเหตุผลสำหรับ สถานการณ์นั้นๆ ในทางบวก
2. การเล่นกับสำนวนโวหารอย่างสละสลวย
วิธีการพูดและสำนวนโวหารที่คุณโอบามาใช้นั้น จากคำวิจารณ์ที่ผมอ่านมา เขาว่าเป็น แนวทางการพูดที่เหมือนกัน Martin Luther King อดีตนักเคลื่อนไหวเพื่อคนผิวสีชื่อดังในสหรัฐฯ ผมก็ไม่แน่ใจว่าวิธีการพูดของ King เป็นอย่างไร (บังเอิญโตไม่ทัน ถึงแม้จะเกิดทันก็ตาม)
อย่างไรก็ดี วิธีการพูดของเขา (จากที่ผมสังเกตและจากที่อ่านพบ) เป็นวิธีการที่เรียกว่า Anaphora หมายถึงการพูดที่ใช้ศัพท์คำเดิมตลอดในการขึ้นประโยค ยกตัวอย่างของ King ที่ผม อ่านพบ ประโยคเด็ดของเขาคือ “ผมมีความฝัน ผมมีความฝันที่ว่าวันหนึ่งประเทศนี้จะลุกขึ้นและ ยืนอยู่บนความเป็นจริง ผมมีความฝัน…. ผมมีความฝัน…” ส่วนคุณโอบามาก็ใช้เทคนิคนี้ค่อนข้าง บ่อยเช่นกัน ยกตัวอย่างคำพูดของคุณโอบามา “คุณทำในสิ่งที่นักวิจารณ์บอกว่าทำไม่ได้ คุณทำ ในสิ่งที่รัฐNew Hampshireต้องใช้เวลาทำ 5 วัน คุณทำในสิ่งที่ประเทศอเมริกาทำได้ในปีใหม่นี้”
นอกจากวิธีการ Anaphora แล้ว คุณโอบามายังใช้อีกเทคนิคหนึ่ง (ที่เป็นพี่น้องกับ Anaphora) คือ Epistrophe ซึ่งหมายถึงการใช้คำหรือประโยคเดิมๆ ในการจบประโยค ซึ่งคำที่ คุณโอบามาใช้บ่อยคือ “ใช่ เราทำได้” โดยเขาจะพูดประโยคหนึ่งขึ้นมาแล้วจบท้ายด้วยคำว่า “ใช่ เราทำได้” แล้วก็พูดอีกประโยค จบท้ายด้วย “ใช่ เราทำได้” ทำซ้ำไปซ้ำมาเรื่อยๆอยู่หลายครั้ง
อีกหนึ่งเทคนิคที่นิยมใช้คือ การสร้างมโนภาพในความคิด หรือการพูดเพื่อให้วาดภาพตาม ที่พูด ยกตัวอย่างประโยคที่คุณโอบามาใช้ “มันเป็นความฝันของทาสที่นั่งล้อมรอบกองไฟและร้อง เพลงเพื่ออิสรภาพ ความฝันของผู้ลี้ภัยที่มองออกไปยังชายหาดที่อยู่ลับตา ความฝันของทหารกล้า ที่เดินเฝ้ายามอยู่ที่ปากน้ำแม่โขง ความฝันของ… ” จะเห็นได้ว่า สิ่งที่เขาพูดนั้น เราสามารถจินตนา การจนเห็นภาพได้
3. การแสดงความมั่นใจ
ในการโต้วาทีแต่ละครั้ง ถ้าคุณมีโอกาสได้ชม ลองสังเกตดูซิครับว่า คุณโอบามามีวิธีการ แสดงความมั่นใจของเขาออกมาอย่างไร ผมนับถือวิธีการแสดงออกของเขามาก ไม่ว่าจะถูกถาม คำถามที่ยากแค่ไหน คุณโอบามายังสามารถรักษาความเยือกเย็นของเขาไว้ได้ เวลาเขาตอบ คำถาม เขาจะสบตาตลอด เขาไม่เคยแสดงความหงุดหงิดหรือส่ายศรีษะเวลาที่เขาฟังคู่แข่งของ เขาโจมตี เวลาที่เขานั่ง คุณลองสังเกต จะเห็นว่าเขานั่งแบบเอียงตัวเล็กน้อยมาข้างหน้า ซึ่งทำให้คน รู้สึกว่าเขาตั้งใจฟังและพูด และให้ความสำคัญกับคู่สนทนา อย่าลืมว่า ความประทับใจแรกพบเป็น สิ่งสำคัญโดยเฉพาะใน 5 วินาทีแรก ดังนั้นคุณควรใส่ใจกับการแสดงออกทางร่างกาย แสดงให้เห็น ถึงความมั่นใจ ความมีศักยภาพ และการควบคุมเกมส์ (การพูด) ของคุณ
4. การส่งสารโดยการใช้พลังเสียง
ต่อให้ข้อความที่สื่อออกมาจะมีประโยชน์มากแค่ไหน แต่ถ้าคุณพูดแบบโทนเสียงเดียว คุณก็จะสามารถทำให้คนฟังเข้าสู่ห้วงแห่งนิทราได้ สังเกตให้ดีไม่ใช่แค่คุณโอบามาคนเดียว นักพูด ที่พูดเก่งๆ แต่ละคนจะมีแนวการพูดที่ไม่ได้เป็นแบบโทนเดียว ลองมองถึง 3 เกณฑ์ดังต่อไปนี้ที่นัก พูดเก่งๆ ควรมี
– จังหวะความเร็วในการพูด – ถ้าสังเกตการพูดของคุณโอบามา จะเห็นว่าจังหวะความเร็ว ในการพูดของเขาจะไม่คงที่ตลอด มีน้อยครั้งมากที่เขาจะใช้ความเร็วที่เท่ากันสำหรับ ประโยคที่ติดกันยาวๆ
– ความดังของเสียง – ความดังและเบาของเสียงก็เป็นสิ่งสำคัญ เมื่อถึงประโยคเด็ดๆ เรา ควรจะพูดเสียงให้ดังขึ้นและเน้นไปที่ประโยคเหล่านั้น
– จังหวะการหยุดเว้นวรรค – สำหรับการพูดแล้ว การหยุดเว้นวรรคก็เป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งคุณ โอบามารู้ดีในจุดนี้ และสิ่งที่เขาทำ คือการหยุดพูดอย่างสั้นๆในช่วงที่สำคัญๆ เพื่อให้คนได้ ซึมซับและเข้าใจในสิ่งที่เขาพูดออกมา
เป็นไงครับ สำหรับวิธีการพูดให้จับใจของคุณบารัค โอบามา พูดจริงๆ แล้ว การพูดใครๆ ก็สามารถทำได้ แต่การจะพูดให้คนจับใจและคล้อยตามเป็นอะไรที่ทำได้ยากมาก ซึ่งเทคนิคต่างๆ ที่คุณโอบามาใช้ ทำให้เขาสามารถเข้าถึงจิตใจของคนเป็นล้านๆ คนได้ ลองเรียนรู้จากวิธีการพูด ของเขาดู ไม่แน่ในอนาคต คุณอาจจะได้เป็นหนึ่งในนักพูดที่เก่งที่สุดในประเทศไทย หรืออาจะได้ เป็นนักการเมืองอย่างคุณโอบามาก็ได้
แต่ก่อนที่จะไปถึงจุดนั้น ลองทำให้พนักงานของคุณรู้สึกเชื่อมั่นในตัวคุณก่อนนะครับ
อภิวุฒิ พิมลแสงสุริยา
กรรมการผู้จัดการ
บริษัท ออคิด-สลิงชอท จำกัด