เตือน! ‘สารพิษ’ ภัยร้ายต่อจิต

เตือน! ‘สารพิษ’ ภัยร้ายต่อจิต
• คุณภาพชีวิต
พวกใบกระท่อม ยานอนหลับ ยากล่อมประสาท

เหตุการณ์การทำร้ายตนเองและผู้อื่นในสังคมทุกวันนี้ส่วนหนึ่งมาจากผู้มีความผิดปรกติทางจิต บางรายมีสภาวะจิตผิดปรกติมาตั้งแต่เกิด หรืออาจเกิดจากความเจ็บป่วย แต่มีจำนวนไม่น้อยที่มีอาการมาจากการที่ร่างกายได้รับสารที่มีผลต่อจิต

มันอยู่ไหนนะเจ้าสารพิษตัวร้าย?

สารพิษมีทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ อาทิ ใบกระท่อม เห็ดเมา ใบฝิ่น (ใบยาสูบที่นำมาผลิตเป็นส่วนประกอบของบุหรี่ก็มีสารพิษ)

ส่วนสารสังเคราะห์และยา โดยเฉพาะยาอาจเป็นยาที่ใช้ในการรักษาพยาบาลทั่วไป เช่น ยานอนหลับ ยากล่อมประสาท ยารักษาโรคซึมเศร้า ยารักษาโรคจิตประสาท เป็นต้น

สารสังเคราะห์ที่พบบ่อยคือ สารกล่อมประสาท ยากระตุ้นประสาท ยาเสพติดชนิดกินหรือฉีด และยารักษาโรคที่นำมาใช้ผิดวิธี เป็นต้น

ประเภทของสารพิษ

สารที่มีผลต่อจิตประสาทแบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ 3 กลุ่มคือ

1.สารกระตุ้นประสาท ที่พบบ่อยคือยากลุ่มแอมเฟตามีนหรือยาบ้า ยาอี ยาไอซ์ ยาเลิฟ ซึ่งเป็นสารที่มีโครงสร้างใกล้เคียงกัน ออกฤทธิ์ต่อประสาทคล้ายๆกัน โดยกระตุ้นให้ไม่ง่วงนอน กระฉับกระเฉง มีแรงทำงานได้ทั้งวันทั้งคืน รู้สึกเป็นสุข สนุกสนานมากกว่าปรกติ อาจทำให้เกิดภาวะเส้นเลือดในสมองแตก หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจวาย คลุ้มคลั่งจนถึงขั้นชักเกร็งกระตุกได้ และที่น่ากลัวไปกว่านั้นคือวงการแพทย์พบว่ายาลดน้ำหนัก (กลุ่มเฟนเทอมีน) ที่คนทั่วไปนิยมใช้อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงและมีผลกระทบคล้ายๆกับผู้ที่ได้รับสารกระตุ้นประสาทข้างต้น

2.สารกดประสาท ที่พบบ่อยคือยากลุ่มยานอนหลับต่างๆ ยารักษาโรคจิตประสาท ซึ่งมีผลกระทบต่อภาวะกดประสาทร่วมด้วยยารักษาโรคลมชักบางตัว นอกจากนี้ยังรวมถึงยาเสพติด เช่น ใบกระท่อม ฝิ่น มอร์ฟีน เฮโรอีน เป็นต้น ผู้ที่ได้รับสารดังกล่าวจะง่วงนอน เคลิ้มฝัน เห็นภาพที่มีความสุข รู้สึกว่าร่างกายเบาสบาย หากได้รับต่อเนื่องจะทำให้เกิดการติดยา การกดประสาทลึกเกินไปจนกดการหายใจ เกิดอุบัติเหตุจากการง่วงนอน การติดเชื้อในกระแสเลือดจากการใช้ยาในรูปยาฉีดเข้าสู่ร่างกาย การตรวจสอบจากการตรวจปัสสาวะ และตรวจเลือดสามารถนำมาใช้ในการวินิจฉัยชนิดของสารดังกล่าว

3.สารหลอนประสาท พบในเห็ดเมา แอลกอฮอล์ สาร GHB (Gamma hydroxybutylic acid) และโคเคน ผู้ได้รับสารจะมีอาการจิตหลอน เห็นภาพเสมือนจริง ภาพผิดธรรมชาติ ภาพหน้ากลัว รู้สึกว่าตนเองใหญ่หรือเล็กกว่าปรกติ จำสิ่งที่ทำมาไม่ได้ หลงลืม ส่งผลให้เกิดอันตรายทั้งจากกรณีที่ไปทำร้ายผู้อื่น หรืออาจเกิดความกลัวและหนีจากความกลัวจนเกิดอุบัติเหตุจากการปีน หกล้ม กระโดดจากที่สูง และอาจติดเชื้อทางกระแสเลือดในกรณีใช้สารฉีดเข้าทางกระแสเลือด

วิธีรักษาเป็นอย่างไรนะ?

โดยปรกติหากเกิดกรณีฉุกเฉินจะต้องช่วยให้ผู้ป่วยอยู่ในภาวะสงบ จากนั้นจะช่วยในเรื่องการหายใจ ให้ยานอนหลับ ยาระงับชัก ส่วนกรณีที่ผู้ป่วยอาการไม่ดีขึ้นเท่าที่ควรแพทย์จะพิจารณาให้การรักษาโดยการบำบัดระยะยาว (สำหรับผู้ป่วยที่ได้รับสารเสพติด) เพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจ การรักษาสามารถทำให้หายขาดหรือไม่ อย่างไร และต้องอาศัยปัจจัยเรื่องใดบ้าง?

ปัญหาการรักษาทั้งระยะสั้นและระยะยาวต้องได้รับความร่วมมือจากครอบครัวจึงจะสำเร็จ ทั้งการสังเกตอาการของผู้ป่วยและการฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจ การพัฒนาสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะชุมชนที่ผู้ป่วยอยู่อาศัยก็เป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จในการดูแลรักษา

โปรดจำไว้นะครับ สารหรือยาทุกชนิดมีทั้งประโยชน์และโทษ ไม่ควรใช้โดยไม่จำเป็น ถ้าจะให้ปลอดภัยแน่ๆควรปรึกษาแพทย์ก่อน และที่ลืมไม่ได้คือยา สารพิษต่างๆ รวมถึงยาเสพติดมีอยู่รอบๆตัวเรา หากบ้านไหนมีลูกหลานตัวเล็กๆอย่าประมาทเผลอวางยาหรือสารที่เป็นพิษในที่ที่พวกเขาเอื้อมถึง เพราะอาจส่งผลต่อชีวิตได้นะครับ

ที่มา: หนังสือพิมพ์โลกวันนี้